Een fiets kopen

Veel mensen die voor het eerst in Japan komen verbazen zich over het grote aantal fietsen dat ze hier zien. Een groot aantal Japanners verplaatst zich regelmatig per fiets, en voor winkels en openbare gebouwen is dan ook altijd een lange rij fietsen waar te nemen. Tot zover de overeenkomsten met Nederland.



Afgezien van het feit dat ze verschillende kleuren kunnen hebben en dat de een wat meer glimt dan de andere, zien Japanse fietsen er allemaal eender uit. Ze zijn klein (toen ik voor het eerst Japanse fietsen zag, dacht ik dat het kinderfietsen betrof, totdat ik na een tijdje door begon te krijgen dat iedereen op kleine fietsen fietst), het frame heeft een vorm die lijkt op die van onze damesfietsen, en, het belangrijkste van alles, ze zijn allemaal standaard uitgerust met een mandje. Dit mandje, dat zich meestal aan de voorkant van de fiets bevindt, dient voor het vervoeren van tassen, huisdieren, mobiele telefoons en dergelijke. Een Japanse fiets zonder mandje is als sashimi zonder sojasaus: naakt en onaf. Aangezien Japanse fietsen, geheel conform de culturele norm, niet al te veel op willen vallen, kijken ze wel uit om géén mandje te hebben. Nagenoeg elke Japanse fiets is derhalve uitgerust met zo'n ding.



Ofschoon veel Japanners, zoals gezegd, fietsen, is de verkeerssituatie in Tokyo op zijn zachtst gezegd weinig geschikt voor fietsers. De wegen zijn smal en de auto's rijden hard. Vooral bus- en taxichauffeurs lijken zich niet al te veel bezig te houden met andere weggebruikers. Als fietser voel je je hier op de weg dan ook niet echt veilig.

Het logische gevolg hiervan is dat fietsers zich over het algemeen verplaatsen via de stoep. Dit is algemeen geaccepteerd, echter, weinig voetgangers lijken al te veel aandrang te voelen ook maar enigszins rekening te houden met het feit dat mensen hen af en toe willen passeren. Zakenmannen die met z'n drieën naast elkaar lopend de gehele stoep in beslag nemen, op naaldhakken voortstrompelende studentenmeisjes die zo druk in gesprek zijn met hun mobiele telefoon dat ze je bel niet horen, huisvrouwen die je plotseling afsnijden op weg naar de bushalte, en die je alleen door keihard in je remmen te knijpen en een ruk aan je stuur te geven nipt kunt ontwijken. En dan heb je natuurlijk nog de tegenliggers. Want ofschoon alle auto's over het algemeen aan de linkerkant van de weg rijden, fietsen fietsers hier dan weer links, dan weer rechts, zonder dat daar enig systeem in is te bemerken. Met als gevolg dat je, wanneer je met gevaar voor eigen leven een midden op de stoep lopende dove oude heer hebt ontweken, plotseling een tegenligger voor je ziet opdoemen, die je dan ook weer net weet te ontwijken.

Je moet, kortom, continu behoorlijk alert blijven als je hier fietst.



Aan de andere kant: fietsen zijn hier absurd goedkoop, je spaart er een hoop metro- en buskaartjes mee uit, je komt lekker vaak buiten, je hoeft als je op stap gaat geen rekening te houden met de laatste trein, en je ziet veel meer van de stad dan als je je steeds met het openbaar vervoer verplaatst. Reden dus om een fiets te gaan kopen!



Maar een fiets kopen is, in een land waar iedereen en alles geregistreerd, tot een pakket data gereduceerd, en in een bodemloze bureaucratische put geworpen moet worden, voorwaar geen sinecure...



De eerste dag dat ik hier was begaf ik mij naar de dichtsbijzijnde gereedschapswinkel, waar ook fietsen verkocht werden. Mijn oog viel al snel op een fraaie nieuwe zilverkleurige fiets met een beschaafd zwart mandje, dat te koop was voor het luttele bedrag van 6000 yen (45 euro). Echter, deze fiets was op dat moment om onbekende redenen niet meer te koop, en ik kreeg te horen dat ik de volgende dag moest terugkomen, wat ik dus maar deed. Maar toen ik de volgende dag weer bij de fietsenwinkel aankwam om de fiets te kopen, werd mij andermaal medegedeeld dat dat pas de daaropvolgende dag zou kunnen. Ik vroeg de fietsenman waarom de fietsen steeds niet te koop waren, en het kwam erop neer dat ik het het beste om tien uur 's ochtends kon proberen.

Zo gezegd, zo gedaan. Om tien uur 's ochtends de volgende dag vraag ik de beste man of ik de fiets mag kopen. Hij vraagt mij of ik mij geregistreerd heb. Nee, ik heb mij nog niet geregistreerd. Of hij soms mijn paspoort wil zien? Nee, we moeten ons registreren. Kan dat ter plekke? Ja, dat kan, voor vijfhonderd yen. Prima, dan wil ik mij graag registreren. Ja, maar ik moet eerst betalen. Ik haal mijn portemonnee tevoorschijn om te betalen, maar krijg dan twee bonnetjes in mijn hand gedrukt, één met de prijs van de fiets en één met de prijs van de registratie, waarmee ik naar de kassa in de gereedschapswinkel moet gaan. Aldaar betaal ik aan de beleefde oude dame het vereiste bedrag, waarna ik weer terug ga naar de fietsenman. Op luide toon wordt mij gesommeerd in de rij te gaan staan - kennelijk staan de andere daar aanwezigen ook te wachten om geregistreerd te worden. Na enige tijd is het mijn beurt. Ik word gedirigeerd naar een tafeltje en moet op een formulier al mijn persoonlijke gegevens invullen - niet voor de eerste en zeker niet voor de laatste keer deze week. Met veel aandacht schrijf ik de Chinese karakters van mijn adres op (東京都新宿区西早稲田 ２-３-１, 早稲田奉仕園 ３-０２３), en wanneer ik daar klaar mee ben gebeurt het ongelooflijke: ik sta officieel geregistreerd als fietser en mag de fiets meenemen.



En dan hoef ik me alleen nog maar te registreren voor de immigratiedienst, het ziekenfonds, het Center for International Education van de universiteit, een bankrekening, een mobiele telefoon, een werkvergunning, het lidmaatschap van de studentenwinkel, een sportkaart en kabelinternet. Welkom in het bureaucratische oerwoud dat Japan heet.



Maar ik kan tenminste legaal rondfietsen!