Zevenhonderdvijftig herinneringen

Wie verhuist, verliest publiek. Toen Studio Sport van de NOS overging in mollenhanden, verloor het maar liefst een miljoen kijkers. Daar kon geen lief lachende Humberto Tan iets aan doen. En sinds Sesamstraat om half zes uitgezonden wordt is het eveneens het grootste deel van haar kijkers kwijtgeraakt. Geen wonder dat Staartjes cum suis ervoor strijden het programma weer een uur naar achteren te plaatsen. Op mijn sympathie kunnen ze rekenen, al betwijfel ik of ze het daarmee zullen redden.

Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat ik, sinds ik verhuisd ben van Iwatabi naar Rotsblog, minder bezoekers krijg. Niet dat ik elke dag mijn teller bestudeer, maar zo af en toe werp ik er natuurlijk wel een schuine blik op. Het aantal pageviews per dag is op Rotsblog voralsnog een stuk lager dan op Iwatabi. Deels zal dat te maken hebben met het feit dat op Iwatabi elke keer wanneer iemand een verhaal opent er een bezoeker bijgeteld wordt (zo kan iemand die door oude berichten snuffelt zomaar zorgen voor twintig nieuwe pageviews), terwijl op Rotsblog elke bezoeker maar een keer geteld wordt, hoe lang ze ook blijft langen. Deels zal het komen doordat ik het nu natuurlijk moet stellen zonder bezoek van anonieme reisblogsurfers. Maar ik kan me toch ook niet helemaal aan de indruk onttrekken dat nog niet al mijn trouwe lezers de weg naar Rotsblog gevonden hebben.

U gelukkig wel, anders las u dit nu niet. Maar u heeft mij nog niet laten weten wat u van de veranderde omgeving vindt. Uw zwijgen baart mij zorgen. Ik vrees dat u mij mijn onaangekondigde verhuizing kwalijk neemt, dat u de vlaggetjes van bezochte landen mist, de groene achtergrond, de banner met bodhisattvabeelden. De oude website was u vertrouwd, en deze is vreemd en nieuw, dat begrijp ik maar al te goed. Maar ik verzeker u: ik ben ervan overtuigd dat Rotsblog op veel punten een vooruitgang is, en ik doe mijn uiterste best er iets moois van te maken.

Een uitgebreide fotocollage zou de beste en meest voor de hand liggende manier zijn om u te overtuigen van het feit dat Rotsblog een verbetering is ten opzichte van Iwatabi. Immers, dergelijke mogelijkheden biedt waarbenjij.nu niet. Ik was dan ook vast van plan u vandaag te verblijden met een groot aantal foto's dat ik de afgelopen weken gemaakt heb. Zo bezocht ik recentelijk de oude Cham ruïnes van Mỹ Sơn, maakte ik een aantal fraaie foto's van Hội An en omgeving, en ondernam ik samen met mijn geliefde Nhung een weekendtrip naar de oude hoofdstad Huế.* Graag had ik u de beelden laten zien. In mijn onderschriften had ik u dan en passant het een en ander kunnen vertellen over Vietnamese geschiedenis, cultuur en religie.

Helaas. Het mocht niet zo zijn.

De pechgolf begon vorige week donderdagavond. Nhung en ik maakten een ritje op mijn motorfiets. We waren vrolijk, en er was niets aan de hand, totdat plotseling een angstig gevoel zich van mij meester maakte. Ik heb geen idee waar het vandaan kwam. Maar diezelfde avond molesteerden anonieme xenofoben de motorfiets, en veroorzaakten een benzinelek - met alle vervelende gevolgen vandien, zoals ik eerder uitgebreid heb beschreven.

Ik besloot mijn vorige verhaal met een optimistische noot. Er zijn weliswaar altijd etters die je schade willen berokkenen, maar daar staat tegenover dat er minstens zoveel mensen zijn die bereid zijn een onbekende te helpen wanneer deze een probleem heeft. De jongen die een uur lang aan de kant van de weg aan mijn motorfiets had zitten sleutelen was zo iemand. En mijn motorfiets deed het weer, dankzij hem, zo concludeerde ik dankbaar.

Voor even, helaas. Want toen ik een paar dagen later weer op de motorfiets stapte om naar Đà Nẵng te gaan, wilde hij weer niet starten. Steeds sloeg de motor na een paar seconden af. De streek van die smerige racisten bleek aardig succesvol.

Gelukkig was Nhung zo lief me haar motorfiets te lenen, zodat ik toch mijn les kon geven. Maar toen ik halverwege was, begon het te regenen. Niet zomaar regenen: het stortregende, keihard. Het leek de zondvloed wel. Als hagel stenigden de regendruppels mijn onbeschermde wangen. Mijn uitzicht werd belemmerd, en ik remde af. Ik reed langzaam langs de kant van de weg, en moest mijn uiterste best doen mijn ogen open te houden.

De paar seconden waarin ik niets kon zien waren funest. Precies op dat moment kwam namelijk met een ruime bocht een vrouw de snelweg opdraaien. Ze kwam uit een inrit, en reed zo de snelweg op, zonder ook maar een tel opzij te kijken. Kunt u het zich voorstellen, dat u uit een inrit komt, en zomaar een grote weg opdraait, zonder eerst even naar links te kijken of er misschien toevallig net iemand aankomt? Precies. "Links-rechts-links", zo zijn wij geconditioneerd. Maar in Vietnam is dit soort levensgevaarlijk rijgedrag helaas schering en inslag. Normaal ben ik erop verdacht, en rijd ik netjes op het midden van de weg, maar dit keer waren de omstandigheden dusdanig dat ik haar pas voor me zag opdoemen toen er zich nog maar enkele meters tussen ons bevonden. Dat bleek te weinig om haar nog te kunnen ontwijken. Boem.

Gelukkig mankeerden we niets ernstigs. Ook met Nhungs oude Honda was niets aan de hand. Maar haar motorfiets had een flinke klap gekregen. De spatborden zaten los, het zadel ook. Laten we er maar even vanuit gaan dat dat het gevolg was van de botsing, en niet al eerder zo was. Zeker weten doen we dat natuurlijk niet, want Vietnam is een land vol opportunisten. Ook nu hadden we binnen de kortste keren vijf mannetjes om ons heen staan. Ze stonden te hijgen als een stel hyena's naast een dinerende leeuw. Een buitenlander, daar viel geld te halen! De schade was 300.000 dong (zo'n 15 euro), zo claimde een van hen, die zo nobel was ongevraagd haar belangen te behartigen. Ik meende dat het ongeluk toch echt haar eigen stomme schuld was, en dat ik absoluut geen schuld had aan het gebeurde. Daar stond tegenover dat ik ook wel weet hoeveel iemand die in de bouw werkt (ze kwam net van een bouwplaats) hier verdient - tussen de 60 en de 80 euro per maand - en dat dit voor haar behoorlijk veel geld was. Bovendien vertegenwoordig ik hier toch een beetje mijn land, en een deel van de schade vergoeden om de goede vrede te bewaren is dan ook misschien niet zo'n gek idee. Uiteindelijk gaf ik haar de helft, 150.000 dong, maar niet voor de meeste hyena's verder gereden waren. Eentje van hen was er nog - ze zal hem wel een derde gegeven hebben.

'Geef die vrouw toch gewoon die 15 euro,' zult u misschien zeggen. 'Wat kan jou een paar euro meer of minder schelen?' Het antwoord daarop is eenvoudig: veel. Ik zal u niet al te veel vermoeien met mijn financiële zorgen, maar laten we het erop houden dat ik nog altijd te weinig verdien om in mijn levensonderhoud te voorzien. Maar dat terzijde.

Ondertussen was het anderen ook reeds opgevallen dat ik wel erg veel pech heb, zeker waar het apparaten betreft. Naast genoemde motorfietsperikelen was er ook van alles mis met mijn pasgekochte laptop, zodat we besloten hadden hem terug te sturen naar de distributeur in Ho Chi Minh Stad. En ik hoef u niet te herinneren aan het feit dat ik enkele maanden geleden ook een motorfiets in de prak reed, om enkele dagen later mijn fototoestel kapot te laten vallen, waarna ook mijn telefoon het nog begaf. Er klopte iets niet. Het was allemaal wat te veel pech in korte tijd.

Zou het komen doordat mijn woning feng shui-technisch volkomen verkeerd is gebouwd en ingericht? Mogelijk, maar dat verklaart niet die eerdere pech. Ben ik onder een ongelukkig gesternte geboren? Dat lijkt me niet, zoveel pech heb ik in mijn leven nou ook weer niet gehad, het is echt iets van de laatste tijd. Is het een vloek, of zwarte magie? Tja. Wie zal het zeggen. Misschien moet ik daar ook maar eens een verhaal aan wijden.

Het afgelopen weekeinde was lekker lang. 30 april, de nationale feestdag waarop de 'bevrijding' van Saigon wordt gevierd, viel dit jaar op een donderdag, en de Dag van de Arbeid dus op vrijdag. Een goed excuus om eindelijk eens een bezoek te brengen aan de oude hoofdstad Huế, een van de meest interessante historische steden van het land. We logeerden bij vrienden van Nhung, smulden van de beroemde plaatselijke bánh bèo en andere heerlijke hapjes van rijstdeeg, wandelden door de oude stad, bezochten tempels, kochten een strohoed op de markt, maakten allemaal mooie en gekke foto's, en deden ons te goed aan prima Indiaas eten. We genoten met volle teugen van ons eerste reisje samen, kortom. En natuurlijk bezochten we de Citadel, het oude paleis van waaruit de Nguyễn koningen in de negentiende eeuw het land bestuurden. De gebouwen waren fraai. De zon had de eerdere hoosbuien verdrongen, het gras had een volle kleur groen, en de vogels en cicades kwetterden om het hardst.

Ik maakte tal van foto's. De laatste was van Nhung, gezeten op een muurtje, haar voeten bungelend boven het vijvertje voor de oude Chinese bibliotheek. Op haar schoot zat Tatou. De dochter van Nhungs vrienden, die met ons mee was, wees me op een cocon in een struik. Ik deed Tatou en mijn reisgids, die ik tot dan toe in mijn handen gedragen had, in mijn tas. We liepen richting uitgang.

Een paar minuten later realiseerde ik me dat mijn fototoestel niet in mijn broekzak zat, waar het de hele tijd had gezeten. Had ik het ook in mijn rugtas gedaan? Dat kon best, dat doe ik wel vaker. Jezelf geschrokken afvragen waar je fototoestel/iPod/paspoort/portemonnee/sleutelbos is, om er achter te komen dat je hem gewoon in je rugzak hebt gedaan, of in deze of gene broekzak - het is mij niet geheel onbekend.

Maar mijn rugtas was leeg. Ik zocht overal, maar een fototoestel is geen treinkaartje dat zich makkelijk kan verstoppen in een vergeten broekzak. Daarvoor is het te groot en zwaar. Dus had ik het laten liggen op de plek waar ik de laatste foto gemaakt had, dat moest wel. Ik rende terug.

Niets. Zelfs op een historische plaats als deze ben je niet veilig voor de graaiende handen van de opportunisten. 'Pakken wat je pakken kunt', de officieuze nationale lijfspreuk, wordt door sommigen wel erg letterlijk genomen. Je laat je fototoestel nog geen vijf minuten ergens liggen, en het is weg.

Let wel: dit was niet in de stad. Dit was op een afgesloten, historische plaats; een soort openluchtmuseum. Hier liepen alleen groepen (voornamelijk Vietnamese) toeristen rond. Maar ook die zijn niet te vertrouwen, zo blijkt maar weer. Aanvankelijk geloofde ik nog dat iemand het gevonden had en afgegeven bij de afdeling gevonden voorwerpen, zoals te doen gebruikelijk in beschaafde landen. Maar het concept 'gevonden voorwerpen' heeft in Vietnam een heel andere betekenis dan bij ons, als u begrijpt wat ik bedoel. Er is in elk geval geen plek waar ze netjes bewaard worden, om later weer teruggegeven te worden aan hun rechtmatige eigenaars. Want wat je vindt, dat mag je houden.

Maar wat me nog wel het meest kwaad maakte was de totale apathie van de mensen die werkten in de Citadel. Een fototoestel? Nee, niet gezien. Punt. En dan weer verder gaan met waar ze mee bezig waren - niets doen, heel druk niets doen. Jij werkt hier verdomme als bewaker, doe dan ook wat! Je kunt op zijn minst je collega's bellen met de vraag of iemand iets gezien heeft, en aanbieden een telefoonnummer op te schrijven, mocht het later nog tevoorschijn komen. Maar nee hoor. Wat een totaal gebrek aan organisatie. Apathisch, ongeïnteresseerd gapen, dat is alles wat de bewakers hier kunnen. Oh ja, en af en toe een kaartje doorknippen. Heel vermoeiend.

En dan zijn er twee dingen die pijn doen. Ten eerste is er de kwestie van het geld. De camera en de geheugenkaart samen zijn 125 euro waard. Dat is op dit moment veel geld voor mij. De reisverzekering, waaraan ik mij blauw betaal, rekent een eigen risico van 75 euro. Stelletje smeerlappen. Met andere woorden: ik verwacht niet mij binnen afzienbare tijd een nieuw fototoestel te kunnen veroorloven.

Maar belangrijker is het feit dat de geheugenkaart die zich in het toestel bevond een grootte heeft van 4 gigabyte, en reeds in gebruik is sinds half februari. Al mijn foto's van Cambodja en Vietnam stonden erop. Nu was ik weliswaar zo slim geweest om de foto's op mijn nieuwe laptop te zetten, maar helaas: de nieuwe laptop functioneerde niet naar behoren, en is derhalve teruggestuurd naar Ho Chi Minh Stad, alwaar men de hele boel opnieuw geinstalleerd heeft - zonder mij dat eerst te vragen. Al mijn data zijn daarbij verloren gegaan. De timing is werkelijk ongelooflijk.

Ruim zevenhonderdvijftig foto's ben ik kwijt. Al mijn foto's van de tempels van Angkor (dat waren er al een paar honderd), van Phnom Penh, van Ho Chi Minh Stad, van twee maanden Hoi An en omgeving. De foto's van Nhung en mij van de afgelopen weken, die zo prachtige en kostbare beelden van de beginperiode van onze relatie. Ze zijn weg.

Of...? Op internet las ik iets over dat data ook na het formatteren van een schijf nog niet verdwenen hoeven te zijn. Mits men geen nieuwe programma's op de D-schijf heeft gezet, is er een kans dat mijn foto's nog terug te vinden zijn. Niet die van de laatste weken, maar mogelijk wel die van Angkor. Dus is er nog een klein beetje hoop.

Mijn eerste reactie was er een van kwaadheid. Het was een intense, oncontroleerbare kwaadheid, die van diep kwam. Het was de optelsom van weken met kleine en grotere tegenslagen, frustraties en pesterijen. Ik vervloekte dit land en zijn bevolking. Ik vervloekte haar diepgewortelde graaicultuur, haar in een mythe van collectivisme verpakte egoïsme en ellebogerij, haar totale gebrek aan efficiëntie, en haar xenofobische wereldbeeld. Ik was daarin natuurlijk unfair: niet alleen veroordeelde ik een andere maatschappij aan de hand van mijn eigen normen (hetgeen in een dergelijke situatie misschien nog wel goed te praten is), ik generaliseerde ook als een gek, en beledigde zodoende indirect de mensen die het goed met me voorhebben - in het bijzonder mijn lieve vriendin, zonder wie ik me nooit door alle praktische problemen hier had kunnen heenworstelen, en haar gastvrije vrienden, bij wie we konden logeren.

Ik weet dat kwaadheid soms nuttig kan zijn, zeker wanneer het voortkomt uit rechtvaardigheidsgevoel, daar het mensen kan motiveren te strijden tegen onrecht. Maar de kwaadheid die op dit soort momenten over me heen komt is absoluut niet productief. Soms zou ik willen ik dat ik wat minder vanuit het element vuur reageerde, en wat meer vanuit aarde. 'Shit happens' denken, schouders ophalen - het kost me soms de nodige moeite.

Gelukkig bleef ik dit keer niet hangen in de kwaadheid, en slaagde ik erin haar weer los te laten. Daardoor kwam er langzaam ruimte voor iets anders: berusting. De foto's mogen verdwenen zijn, het fototoestel ook, maar de ervaringen en verhalen erachter neemt niemand mij ooit af, zo realiseerde ik me poltseling.

Soms kan het verlies van iets je doen beseffen hoeveel je wél hebt. Het meest bizarre is wel dat het, ondanks deze nare gebeurtenis, een prachtig weekeinde was. De herinnering aan de afgelopen dagen zal ik altijd blijven koesteren - zelfs al heb ik de foto's niet meer. Ik mag dan veel pech hebben gehad, de afgelopen tijd, en het mag financieel eventjes niet zo voor de wind gaan. Maar laat me u een klein geheim vertellen: ik ben de gelukkigste man op aarde. Ik heb twee ogen, een neus, tien vingers, twee voeten en een goed stel hersens. Ik ben in staat te vertrouwen en lief te hebben. En, bovenal, ik heb iemand ontmoet met wie ik de toekomst aandurf.

Jammer van dat fototoestel. Jammer van die zevenhonderdvijftig beelden. Maar in mijn hart zitten zevenhonderdvijftig prachtige herinneringen, en die neemt niemand me ooit af.




*Ziet u hoe ik de Vietnamese plaatsnamen gespeld heb? Inderdaad, compleet met de juiste diakritische tekens. Weer een reden om de voorkeur te geven aan blogger.com boven waarbenjij.nu. Wilt u meer weten over de Vietnamese letters en hun uitspraak, dan kunt u hier verder lezen.