Honkbal

Honkbal is verreweg de meest populaire sport in Japan. De nationale competitie is de op één na beste van de wereld. Wanneer honkbalwedstrijden tussen de grote clubs op TV worden uitgezonden kijken daar miljoenen mensen naar. Er worden bedragen uitgegeven aan sponsoring die in de grote Europese voetbalcompetities niet zouden misstaan, en de belangrijkste spelers hebben hier een sterrenstatus (Ichiro Suzuki, die momenteel furore maakt bij de Seattle Mariners, is waarschijnlijk het grootste idool van het land). Afgezien van de profcompetitie wordt honkbal hier overal en door iedereen (iedereen die van het mannelijk geslacht is, welteverstaan) gespeeld. In parken zie je meestal meerdere groepen trainende kinderen. Wedstrijden tussen rivaliserende scholen, bedrijven en universiteiten zijn van essentieel belang voor het verkrijgen van prestige.



Tokyo University is de oudste universiteit van het land, en tevens de universiteit met de beste naam en het meeste aanzien. Elke Japanner zal op de vraag wat de beste universiteit van het land is 'Todai' (Tokyo University) antwoorden. 's Lands slimste middelbare scholieren blokken maanden- en soms zelfs jarenlang achttien uur per etmaal op banale en zinloze feitjes, die ze moeten kennen teneinde het toelatingsexamen van Tokyo University te halen. Daar staat tegenover dat je met een diploma van Tokyo University op zak zeker kunt zijn van een hoge (en goedbetaalde) functie binnen een groot bedrijf of de overheid. Het is daarbij niet zo belangrijk dat uit internationale onderzoeken is gebleken dat Tokyo University op het gebied van onderwijs en onderzoek helemaal niet de beste universiteit van Japan is. Het heeft de naam, en dat is voldoende.



Een honkbalwedstrijd tussen Waseda en Todai zal dan ook vast en zeker de moeite van het bezoeken waard zijn...!





Wanneer we bij het kolossale, maar grotendeels ongevulde honkbalstadion aankomen, is de vorige wedstrijd, tussen twee andere universiteiten, nog bezig. In het vak naast ons doen alle supporters van Meiji University gezamenlijk een tamelijk stupide ogend dansje, zich daarbij niet storend aan het feit dat hun universiteit met 7-16 achterstaat. Onder regie van een paar brulapen die vooraan staan zingt men collectief oubollig klinkende padvindersliedjes. Meerdere malen wordt de naam van de universiteit onder begeleiding van een trommel op zeer rytmische wijze, onder begeleiding van aerobic-achtige armbewegingen, gescandeerd. Het team van Meiji University krijgt klaarblijkelijk vleugels van al deze spontane uitingen van medeleven, want ze weten in de laatste inning nog met een uiterste krachtsinspanning de achterstand terug te brengen tot 8-16.

Tot zover de veelbelovende proloog.



De wedstrijd waarvoor wij zijn gekomen begint met het spelen van het schoollied van onze universiteit. Ik word gesommeerd mijn pet van mijn hoofd te nemen. Wanneer het lied begint, steken alle aanwezige Waseda-supporters, die netjes naar hetzelfde vak zijn gedirigeerd, hun rechterarm (compleet met gebalde vuist) in de lucht, om deze daar tot het einde van het lied te houden. Iedereen zingt mee - zij het met gematigd luide stem, opdat de anderen in het vak niet in verlegenheid gebracht worden. Na afloop van het lied moeten wij, onder het collectief roepen van een ondoorgrondelijke slogan, onze armen van boven naar beneden, van rechts naar links, van links naar rechts, en uiteindelijk van beneden naar boven bewegen, opdat onze arm weer in de beginpositie terechtkomt. Dit ritueel wordt enige malen herhaald. Uiteindelijk roepen wij gezamenlijk: 'Gegroet, Todai. Gegroet, Todai.' Deze uiting van respect wordt door de supporters van de tegenpartij met applaus beantwoord.

Dan is het hun beurt. Ze doen exact hetzelfde als wat wij zojuist hebben gedaan, maar dan met een ander lied en een andere slogan. Uiteindelijk roepen zij gezamenlijk: 'Gegroet, Waseda. Gegroet, Waseda.' Deze uiting van respect wordt door ons met applaus beantwoord.



Na afloop van de openingsceremonie ga ik zitten om te kijken naar de wedstrijd, in de naïeve veronderstelling verkerend dat het rituele gedeelte van de wedstrijd reeds heeft plaatsgevonden. Maar al vrij snel wordt duidelijk dat ik me daarin vergist heb.

Wanneer Waseda aan slag is, worden wij allen vriendelijk doch dringend verzocht op te staan, en collectief te participeren in nog meer uitingen van muzikale wansmaak en choreografische treurnis. Wij zijn allen uitgerust met een kartonnen toeter, die wij nu eens op onze hand of op het stoeltje voor ons dienen te slaan om het aanwezige drumstel te begeleiden, dan weer op een voorgeschreven wijze door de lucht dienen te laten bewegen. Het geheel wordt geregisseerd door een dozijn in semi-fascistische uniforms gestoken jongemannen, die toestemming hebben om harder te schreeuwen dan de anderen. Het is tegen de dertig graden celsius, en de jongens moeten zich kapot zweten in die donkerblauwe uniforms, maar daarvan is niets te merken; met onophoudelijke energie tonen ze ons welke steunbetuigingen wij op welke manier moeten uiten, daarbij nauwelijks iets meekrijgend van de wedstrijd achter hen. Eén van hen, kennelijk de leider, staat als een Johnny Weissmuller in militaire dienst op een podiumpje te brullen, terwijl hij wilde (doch geheel vastgelegde en vele malen gerepeteerde) armbewegingen maakt. Onderwijl doen schattige meisjes in schattige wit-rode pakjes (compleet met korte rokjes) schattige dansjes terwijl ze ons met tandpastareclameglimlachjes aankijken, persistente rolpatronen daarbij pijnlijk bevestigend. Evenals de jongens in de uniforms lijkt hun energie onbegrensd, en evenals de jongens zien ze niets van de wedstrijd achter hen.

Tien meter van mij verwijderd bevindt zich een compleet orkest, dat ons onophoudelijk begeleidt bij onze spontane steunbetuigingen aan onze helden op het veld.

Onnodig te vermelden dat er weinig verband bestaat tussen de gebeurtenissen op dat veld en onze collectieve handelingen.



En de wedstrijd? De wedstrijd was spannend, en er werd op hoog niveau gespeeld. Beide teams waren met name verdedigend erg sterk, en aan elkaar gewaagd. Uiteindelijk werd het verschil gemaakt door Otani, de ijzersterke pitcher van Waseda, die ervoor zorgde dat de 2-0 voorsprong die Waseda in de vierde inning (toen de eveneens sterk gooiende pitcher van Todai even de greep op de wedstrijd verloor, waar Waseda door sterk teamspel van kon profiteren) opgebouwd had eigenlijk geen moment in gevaar kwam, waardoor dat de eindstand werd.



Wanneer de wedstrijd is afgelopen, wordt er héél eventjes door sommige mensen ingetogen gejuicht. Vervolgens wordt het muisstil, en ik vraag me af of er misschien voor het één of ander een minuut stilte in acht wordt genomen. Dat blijkt niet het geval; het is slechts een gepaste uiting van respect voor de schoolliederen, die daarna - compleet met dezelfde rituelen als voor de wedstrijd - gespeeld worden. Na afloop van het procédé verlaten wij, de supporters van het winnende team, in op een rouwstemming gelijkende stilte het stadion.

Overal staan jongens in donkerblauwe. semi-fascistische uniforms en schattige meisjes in schattige wit-rode pakjes om ons te bedanken voor onze komst.