Verkiezingskriebels

I.

Wie actief is op facebook zal het niet ontgaan zijn: ik heb de afgelopen tijd nogal wat links en wall posts geplaatst die verband houden met de naderende Tweede Kamerverkiezingen. Mogelijk stelt niet iedereen dat op prijs, maar ik zie facebook als een geschikt medium om mensen te attenderen op interessante artikelen, en om politieke standpunten te delen. Ik merk dat ik, ondanks (of dankzij?) het feit dat ik aan de andere kant van de wereld woon, sterk betrokken ben bij de politieke ontwikkelingen in Nederland. Ik geloof dat deze verkiezingen belangrijk zijn, en ik geloof dat er daadwerkelijk wat te kiezen valt. Er staat wat op het spel.

Normaliter deel ik aan de vooravond van verkiezingen geregeld mijn standpunten met vrienden en familie, onder het genot van een kop koffie of een glas wijn. Dit keer kan dat niet. Mijn vrouw luistert weliswaar beleefd als ik haar vertel over Nederlandse politieke ontwikkelingen, maar het blijft een beetje een ver-van-haar-bedshow, temeer daar zij is opgegroeid in een ondemocratische eenpartijstaat en dus niet bekend is met de spanning die verkiezingen met zich meebrengen. Verder is het aantal Nederlandse contacten dat ik hier heb tamelijk beperkt. Internetdiscussies zijn voor mij dan ook een belangrijke manier om mijn meningen te kunnen delen, en zo betrokken te zijn bij de Nederlandse politiek.

Veel mensen die langere tijd in het buitenland wonen raken vroeger of later hun interesse voor hun moederland kwijt. Dat is natuurlijk best begrijpelijk, maar bij mij is het (nog) niet aan de orde. Ofschoon de navelstaarderij en het nostalgisch nationalisme die in Nederland in bepaalde kringen hoogtij vieren mij een gruwel zijn, weet ik mij wel degelijk betrokken. Er is een aantal dingen dat daarvoor zorgt. In de eerste plaats lees ik graag Nederlandse kranten (NRC Handelsblad, de Volkskrant en Trouw, in die volgorde), waardoor ik op de hoogte blijf van de belangrijkste gebeurtenissen en opinies. Bij gebrek aan papieren versies doe ik het hier met de websites. In de tweede plaats komt het door mijn liefde voor de Nederlandse taal, waarin ik mij graag uitdruk, en die in tegenstelling tot bijvoorbeeld het Engels of het Spaans natuurlijk direct verbonden is aan een bepaalde natiestaat. Ten derde volg ik graag de eredivisie, met name de verrichtingen van mijn geliefde FC Groningen, alsmede het Nederlands elftal (dat ik over een week of zes, in oranje kledij gehuld en tot hilariteit van de Laotiaanse aanwezigen luid brullend, in een bar in Luang Prabang wereldkampioen zal zien worden). En ten vierde is er mijn lidmaatschap van een Nederlandse politieke partij, en, daaraan gerelateerd, mijn interesse voor (en irritatie wegens) Nederlandse politieke ontwikkelingen.

II.

U zult het inmiddels begrepen hebben, maar zo niet, dan leg ik het graag nog een keertje uit: ik ben overtuigd van het feit dat GroenLinks de meest verstandige en verantwoordelijke politieke partij van ons land is, en met afstand het beste verkiezingsprogramma heeft. Ten eerste: het is de enige partij voor wie natuur en milieu daadwerkelijk prioriteit hebben, die zich bewust is van de fragiliteit van ecosystemen, en van onze verantwoordelijkheid ten opzichte daarvan. We hebben maar één planeet, en daar moeten we het mee doen. Onderzoek van Greenpeace heeft aangetoond dat GroenLinks het meest milieuvriendelijke partijprogramma heeft, en de meeste concrete voorstellen doet voor een groene economie, alternatieve energie, CO2-reductie, duurzame landbouw en natuurbehoud. Voor mij weegt een gezond milieu zwaarder dan veel andere zaken, omdat het simpelweg een eerste voorwaarde is voor maatschappelijk welzijn, zeker op de lange termijn. Maar ik vraag me wel eens af waar al die miljoenen leden van Natuurmonumenten en het Wereldnatuurfonds, die de natuur toch een warm hart zouden moeten toedragen, tijdens de verkiezingen plotseling gebleven zijn...

Ten tweede: GroenLinks is geen partij die wil dat we ons met zijn allen verschansen achter almaar hoger wordende dijken, letterlijk (vanwege klimaatverandering), maar ook figuurlijk. Het is een partij die een pluriforme samenleving voorstaat, waarin verschillen mogen bestaan, en waarin mensen het met elkaar oneens mogen zijn zonder met de dood bedreigd te worden. Een veelkleurige samenleving waarin mensen elkaar vertrouwen en in hun waarde laten, in een wereld die verder reikt dan de eigen landsgrenzen. Als geen andere partij is GroenLinks zich bewust van het belang van internationale samenwerking: op Europees niveau, getuige de vergaande samenwerking met andere groene partijen, en wereldwijd, om globale ongelijkheden en exploitatie tegen te gaan, en duurzame ontwikkeling te promoten. Niet voor niets is uit onderzoek van Oxfam Novib en andere organisaties gebleken dat GroenLinks de beste partij is waar het ontwikkelingsbeleid betreft.

Ten derde: GroenLinks pleit al jaren voor grote investeringen in onderwijs; vooral in het (V)MBO, waar het het hardste nodig is, maar ook in andere scholen. Ten vierde: GroenLinks doet concrete voorstellen voor bezuinigingen en hervormingen, maar legt in tegenstelling tot de VVD en het CDA de rekening daarvoor niet bij de lagere inkomens. Ten vijfde: GroenLinks zet zich actief in voor gelijke rechten en emancipatie van minderheden en vrouwen. Ten zesde: GroenLinks is geen oppositiepartij die schopt om het schoppen, maar een constructieve partij die op zoek is naar oplossingen en mogelijke coalities, en zich bewust is van het gevaar van vergaande polarisatie voor de democratie. Ten zevende: GroenLinks keert zich tegen vergaande marktwerking en privatisering van bijvoorbeeld zorginstellingen, zich realiserend dat de 'puinhopen van paars' voor een groot deel gelegen waren in een verschraling van voorzieningen als gevolg van de privatisering van overheidsinstellingen. En last but not least: GroenLinks heeft een groot aantal capabele (aspirant-)Kamerleden, en een ervaren lijsttrekker met visie en verstand van zaken, hetgeen niet van elke partij gezegd kan worden.

III.

Ik heb de online berichtgeving rond de verkiezingen de afgelopen weken met een stijgend ongeloof gevolgd. Eerst was er de hype rond Job Cohen, die als messias werd binnengehaald, tot zijn eigen verbazing. Maar, zoals het messiassen vergaat, binnen no time had het journaille zich tegen hem gekeerd, en werden negatieve kwalificaties zijn deel, met alle gevolgen voor de peilingen van dien. Het is zwart of wit, alles of niets, voor of tegen - nuances zijn ver te zoeken. Waarom kunnen we niet gewoon eerlijk zijn en zeggen: ja, Job Cohen is een bekwame en fatsoenlijke bestuurder; iemand die in staat is tot luisteren, en die boven de partijen kan staan; iemand met een inclusieve benadering, die weigert burgers uit te sluiten. Als zodanig is hij de meest geschikte premierskandidaat. Maar nee, hij is geen wonderdoener die een gepolariseerd land weer kan helen; hij heeft minder kennis van zaken op een aantal gebieden dan sommige van zijn concurrenten; hij is minder bedreven in oneliners, hakketak-debatten en media bespelen dan sommige andere concurrenten (hetgeen eerder voor hem pleit dan tegen hem); en hij vertegenwoordigt een partij die nog steeds op een aantal punten met zichzelf in de knoop zit en niet goed lijkt te weten wat ze wil.

Begrijp me niet verkeerd, ook ik had gehoopt dat Cohen zich zou profileren als de nieuwe vader des vaderlands, en ik ben het ook wel eens met Femke Halsema's kritiek op zijn gebrek aan leiderschap. Maar ik begrijp totaal niet waarom Cohen door commentatoren en journalisten gefileerd wordt, terwijl Rutte naar het premierschap geknuffeld wordt. Hoezo linkse media!? Die man mag ongegeneerd onfatsoenlijk debatteren, mensen in de rede vallen, op dat typische semi-joviale toontje van hem feiten verdraaien en verwijten onder de gordel maken, en de media smullen ervan. Moet dat premier worden? Hij staat eerste in de peilingen, terwijl zijn partij nota bene de kosten voor de bezuinigingen volledig bij de lagere en middeninkomens legt. Volledig, want de topinkomens gaan er bij hem doodleuk op vooruit. Een aanzienlijk deel van het VVD-electoraat stemt dus straks op een partij die hen gaat beroven van een deel van hun inkomen, en ze weten het niet, want er is geen tv-programma of krant die Rutte serieus aan de tand voelt. Daarnaast is het verkiezingsprogramma van de VVD desastreus voor natuur en milieu, alsmede voor ontwikkelingslanden die afhankelijk zijn van Nederlandse steun. Afijn, dat laatste kan Ruttes solipsistische electoraat misschien geen donder schelen. Maar laat ze dan tenminste zien waar hij de rekening voor zijn bezuinigingen legt! Rutte spreekt met gespleten tong, en bijna niemand valt hem erop aan, terwijl zijn kiezers zich laten bedonderen.

Kortom, ik vind de verrechtsing van Nederland in de peilingen een beangstigende ontwikkeling. Ik denk niet dat de VVD en het CDA antwoorden hebben op de economische crisis. De hypotheekrenteaftrek in stand houden om je electoraat koest te houden, terwijl je de zorg onbetaalbaar maakt voor mensen met lage inkomens en uitgaven voor ontwikkelingssamenwerking halveert - bravo, wat een leiderschap, Rutte! Natuurlijk, Nederland is altijd een in meerderheid conservatief land geweest, aanzienlijk rechtser dan Duitsland en de Scandinavische landen, dus wat dat betreft is er weinig nieuws aan de gang. Maar ik vraag me wel af waar die 25 zetels van de SP allemaal gebleven zijn, en wat er gebeurd is met de virtuele winst voor D66... Bij elkaar opgeteld hebben de linkse partijen flink verloren in de peilingen, zonder dat daarvoor een duidelijke aanleiding is geweest. Sommige commentatoren beweren dat het vanwege de economische crisis is - dat een deel van de kiezers dan meer vertrouwen heeft in rechtse partijen. Zijn ze echt zo dom? Zien ze echt niet dat die crisis juist veroorzaakt is door ongelimiteerd vrijemarktkapitalisme en speculatie, en een gebrek aan regulering en overheidscontrole? En dan nu stemmen op de partij die datzelfde systeem in stand wil houden? Het moet niet gekker worden...


IV.

Ik vrees dus voor een rechtse regering. Het schrikbeeld van een CDA-VVD-PVV regering doemt soms op. Dan zou Nederland een heel klein, onvriendelijk, grijs en geïsoleerd mopperlandje worden. Laten we hopen dat het niet zover zal komen. Op bereidheid tot het sluiten van compromissen heeft niemand de PVV gelukkig nog kunnen betrappen.

Maar wat voor regering er dan komt? Ik vrees dat D66 uiteindelijk toch CDA en VVD weer aan een meerderheid gaat helpen, net als bij Balkenende-II - u weet wel, het eerste kabinet-Verdonk. Een goede reden voor progressieve mensen op niet op D66 te stemmen. Een andere optie is PvdA-CDA-D66, maar dat is dan weer een verstandshuwelijk waar niemand echt op zit te wachten, zeker niet na de vorige deceptie. Paars-plus dan? PvdA-VVD-D66-GroenLinks? Het is de droom van Pechtold, maar ik zie de VVD niet zo snel zo'n grote zwaai naar links maken. Het feit dat die partij heeft aangegeven liever met de PVV dan met de PvdA te regeren spreekt boekdelen. Ik mis Dijkstal.

Een links kabinet dan? PvdA-GroenLinks-D66-SP? Een interessante optie, maar zoals gezegd, de peilingen geven weinig aanleiding tot optimisme. Daarnaast is er natuurlijk de vraag in hoeverre de SP bereid is tot hervormen. Mijn persoonlijke voorkeur zou een coalitie PvdA-GroenLinks-D66-ChristenUnie zijn, maar ook daarvoor geldt dat die vermoedelijk niet een meerderheid gaat halen - nog afgezien van de vraag of Rouvoet en de zijnen zonder de CDA durven te regeren.

Ik ben geen waarzegger, ik ken de toekomst niet. Maar ik hoop op een internationaal georiënteerde, groene, sociale regering, met een zo breed mogelijk draagvlak. Op iets meer solidariteit en tolerantie, en iets minder polarisatie en gekanker. Ik zou natuurlijk kunnen zeggen: ik woon in Vietnam, ik ga wonen in Noorwegen, wat kan mij het schelen wat er in Nederland gebeurt. Maar zo werkt het niet. Nederland is mij stiekem best wel lief, en ik heb het beste met haar bevolking voor. Ongeacht hun afkomst. Of ze nu oranje mutsen, hoofddoekjes of geweien dragen.

V.

Voor zover dit verhaal over de verkiezingen. Ik moest het even kwijt, even mijn gedachten delen. Politiek is voor mij ethiek, en ethiek is voor mij persoonlijk. Mijn keuze voor GroenLinks is gestoeld op ethische overwegingen betreffende de verhoudingen tussen mensen onderling; tussen mensen, dieren en hun natuurlijke omgeving; en tussen rijke landen en arme landen. Ten eerste: niet alles van waarde is meetbaar en commodificeerbaar. En ten tweede: er is niets mis met een beetje delen af en toe. Noem me naïef, maar dat is een wereldbeeld waarin ik wil geloven. En dat is een wereldbeeld waar GroenLinks volgens mij voor staat.

Was ik in Nederland geweest, dan had ik nu vrolijk op het station of voor de supermarkt staan flyeren. Flyeren in Hanoi lijkt me echter niet zo'n goed idee, als ik niet stante pede het land uitgezet wil worden. Bovendien hebben de meeste Vietnamezen vermoedelijk weinig boodschap aan informatie over Nederlandse politieke partijen. Maar gelukkig heeft de Nederlandse ambassade een verkiezingsbijeenkomst georganiseerd voor alle Nederlanders woonachtig in deze stad. Morgenavond is het zover. Als een van de panelleden mag ik dan mijn mening geven over een aantal stellingen. Kan ik toch nog mijn steentje bijdragen aan de campagne...

Ik wens u wijsheid toe, de komende weken.