De Master of Arts

Partir, c’est mourir un peu. Ik was al een beetje weg uit Londen, maar nog niet helemaal. Nu is het definitief. Vanochtend heb ik voor het laatst gewandeld door Regent’s Park, en genoten van het uitzicht over de stad vanaf Primrose Hill. Nu zit ik in de vertrekhal van St. Pancras International, waar ik mijn laatste Caffè Nero latté drink, en mijn laatste Pret-à-manger rivierkreeftjes-rucola sandwich eet. Typisch Engels, wat u zegt. De treinen rijden weer, zij het mondjesmaat, want de tunnel is nog steeds voor de helft gesloten. De dienstregeling is aangepast, hetgeen mij meer dan een uur vertraging oplevert – maar gelukkig kan eenieder hier gratis draadloos internetten.

Een stem vertelt ons dat we aan boord mogen. Ik pak mijn laptop in en loop naar de trein, die verbazingwekkend leeg is. Kennelijk hebben de meeste mensen het zekere voor het onzekere genomen en hun ticket omgeboekt. We rijden weg. Tot ziens, Londen. Tot ziens, mooie trotse metropool. Al was het maar voor een paar dagen, het was fijn om hier nog even te zijn en afscheid van je te nemen. Stiekem hou ik van je. Je voelde zelfs een beetje als een thuis. Waarom besef ik toch altijd pas hoezeer een stad mijn thuis is geworden als ik op het punt sta haar te verlaten?

Ik weet niet wanneer ik je weer zie. Zoals er heel veel is wat ik niet weet, momenteel. Ik heb plotseling alle vrijheid van de wereld – en alle vragen die daarbij horen. De wereld ligt als een blinkend vel wit papier voor me uitgestrekt. Het geeft een groots gevoel van macht. En een beangstigend gevoel van kleinheid, tegelijkertijd. Er is geen scriptie meer om me achter te verschuilen, geen stacaravan meer om me in te verstoppen. Een diep zwembad lonkt me, maar ik durf eigenlijk nog niet over de rand van de duikplank naar beneden te kijken. Ik zal toch moeten. Ik ben tot vrijheid veroordeeld, om met Sartre te spreken.

Ik ben een Master of Arts. Nog niet officieel – de diplomaceremonie vindt pas volgend jaar plaats. Maar ik heb mijn masterprogramma, en daarmee mijn studietijd, definitief afgerond. De tunnelbrand bezorgde mij nog een paar spannende dagen, maar uiteindelijk heb ik mijn scriptie af gekregen. ‘The Angel from the East: Zionism, Millenarianism and Nationalist Mythmaking in the Theology of Nakada Juji’, zo luidt de titel. Ik ben zo trots als een pauw. Dat mag niet van de calvinistische moraal, ik weet het. Maar ik ben het toch. Dat komt ook omdat ik de afgelopen maanden de nodige tegenslag moest overwinnen: een boze bacterie die mij onderuit probeerde te halen, Britse bureaucraten die mij ervan weerhielden een noodzakelijke bron te kopiëren waardoor ik alles zelf moest vertalen, teleurstellingen over afwijzingen voor promotieplaatsen dan wel –beurzen, een onachtzame Franse vrachtwagenchauffeur die een brand veroorzaakte en zo mijn planning voor de laatste dagen in de war schopte. Maar wat mij niet dood maakt, maakt mij sterker, zoals Nietzsche zei. Het maakte in elk geval mijn scriptie sterker.

En nu? Een baan, een huis, een hypotheek, een rijbewijs, een auto, een vrouw, een kind, een levensverzekering, een breedbeeldtelevisie, nog een kind, een abonnement op de Donald Duck, een hond, een houtoven, een huishoudster, een wijnkelder, een huisje in Frankrijk, een minnares, een frequent flyer pas, een psychiater, een facelift, een SUV? ‘Word gelukkig!’ schreeuwen honderden billboards en commercials en advertenties mij toe. ‘Word gelukkig! Investeer in uw toekomst! Koop, consumeer, begeer, voor het te laat is!’ De huidige situatie is nooit goed genoeg, dat is de boodschap die wij continu te horen krijgen. Wij moeten geluk nastreven, er achteraan hollen, want geluk is vluchtig en het leven kort. Dus rennen wij als kippen zonder kop in het rond, en dromen wij van wat wij niet hebben, van wat wij willen, van wat wij begeren. Maar wie geluk najaagt plaatst het buiten zichzelf. Ons beeld van de toekomst is altijd een projectie van het heden, maar we zien het niet. We jagen en rennen en plannen ons een ongeluk omwille van de belofte van geluk. Want het hier en nu is nooit goed genoeg.

Vervloekt zij de belofte van de toekomst. Zij is een mythe, een illusie. Leef de belofte van het heden, nu, hier. Omarm de imperfectie van het nu – en bevrijd jezelf van de windmolens die ‘geluk’ genoemd worden.

Ik denk dat ik een tijdje op reis ga. Nog niet direct: ik moet een en ander nog voorbereiden, en als het even kan nog wat geld verdienen. Maar over een paar maanden, wellicht. Ik weet nog niet hoe lang ik weg blijf, ik weet heel veel nog niet. Maar het idee begint langzaam te rijpen. Een treinreis naar China, en dan verder zuidwaarts. Zoiets.

Mocht iemand van mijn lezers heel toevallig de komende twee maanden op buitenlandstage gaan en nog een onderhuurder zoeken, of mocht iemand nog een betaalbaar kamertje te huur hebben voor die tijd, laat het me weten. Mijn voorkeur gaat uit naar de Randstad – maar ik heb alle vrijheid van de wereld.

De trein rijdt door de duisternis. We zijn niet meer in Groot-Brittannië, we zijn nog niet in Frankrijk. We zijn in het niets. Ver boven ons zwemmen vissen, krabben, kwallen en zeehonden. Ver onder ons gutst en klotst het vloeibaar gesteente. Mensen zijn in gedachten verzonken. Ze gaan haar huis, of ze gaan weg van huis. Iemand schreef ooit dat dat de enige twee soorten reizen zijn die er zijn: weg van huis of terug naar huis. Maar als dat zo is weet ik bij God niet onder welke categorie ik op dit moment zou vallen. Dat is niet zo gek, want ik weet eigenlijk heel weinig, momenteel.

Het verstandigst is hij die weet wat hij niet weet, zei Socrates. Maar zelfs dat weet ik niet zeker.

Ik ben onderweg, meer niet.

We zien wel.