Mar Mousa

In de bergen ten noorden van Damascus bevinden zich enkele overwegend christelijke dorpen. Kerkjes combineren op creatieve wijze fraaie vroeg-middeleeuwse fresco's met vrolijke moderne kitsch. Kloosters kijken uit over bijbelse berglandschappen. Christenen uit het hele land bezoeken de grot waar de heilige Thekla ooit op miraculeuze wijze uit wist te ontsnappen. De lokale bevolking spreekt naast Arabisch ook nog een vorm van Aramees.

Het mooiste klooster van allemaal is onmogelijk te bereiken met enige vorm van openbaar vervoer. Een truckchauffeur die normaliter zakken grind en veevoer van de ene naar de andere boerderij vervoert verdient een centje bij door de drie Europeanen erheen te brengen. Om hen heen niets dan kale, rotsachtige bergen. Behalve wat plukjes droog gras en lage struikjes groeit er niets. In de verte loopt een kudde schaapachtige beesten. Langs de weg geeft een bordje aan hoeveel kilometer ze nog verwijderd zijn van Mar Mousa.

Mar Mousa ligt hoog op een berg, uitkijkend over een kloof met daarachter de rotswoestijn. Niet geheel ten onrechte vergelijkt mijn reisgids de plek met een Tibetaans klooster - het landschap en de ligging doen majestueus aan. Reeds in de zesde eeuw bevond zich een klooster op deze sprookjesachtige plek, en het huidige klooster is de opvolger daarvan. Om er te komen moet men een steil bergpad beklimmen. De huidige kloostergemeenschap is oecumenisch en gemengd: de tien monniken en nonnen (sommige Syrisch, andere Europees) zijn Syrisch-orthodox, Syrisch-katholiek, Grieks-orthodox, Maroniet, Rooms-katholiek en Anglicaans. Meestal lopen zij rond in hun dagelijkse kloffie; alleen voor de avondmis gaat de witte jurk aan.

Een vijftiental mensen is te gast in het klooster. Sommige van hen blijven geruime tijd, anderen slechts een nachtje - maar de kans dat zij nog eens terugkomen is groot. Samen met de vaste bewoners bidden zij in stilte in het lieve kerkje met de twaalfde-eeuwse fresco's op de muren, de tapijten en kussens op de grond en de spaarzame kaarsverlichting. Gezamenlijk volgen en vieren zij er vervolgens de Arabischtalige, Syrisch-katholieke mis. Gezamenlijk maken en genieten zij de eenvoudige maar voedzame avondmaaltijd. Op een willekeurige doordeweekse avond als deze hoort men er Arabisch, Frans, Duits, Engels en Italiaans.

Ik lees wat, schrijf wat, doe een dutje. Ik praat lange tijd met een nieuwe vriendin. Als hij hoort dat we Duits spreken zingt een Arabische gast iets voor ons waar het woord 'Schnappi' in voorkomt, en vraagt ons wat dat is, waarop ik een krokodil voor hem teken. Ik drink een glaasje grasgroene matte met een in t-shirt en joggingbroek geklede monnik en non. Ik kijk in stilte naar de maan die niet meer vol is en de verre sterrenhemel. Gedachten en herinneringen komen, dwarrelen even, en vinden rust.

Nergens is een portret van de President te bekennen. Nergens hangt de verstikkende geur van uitlaatgassen, verrot vlees en sigarettenrook die in de Syrische steden hangt. Nergens klinkt het geluid van boze claxons of van een overijverige muezzin die niet van het volumeknopje kan afblijven. Nergens slingert zwerfvuil rond.

Even geen rondzoemende indrukken. Even niet.

Het is een plek van schoonheid, van stilte, van troost.

Ik heb in weken niet zo goed geslapen.